Yüzölçümü 681 kilometrekare, toplam nüfusu 9 bin 99 (2007 nüfus sayımına göre) ve Malatya’ya uzaklığı 116 kilometredir. İlçenin çok eski bir tarihi yoktur. Yayla hayatı sürdüren Başören, Konaktepe ve Karıncalık köyü sakinleri 100-120 yıl önce kışı geçirmek üzere su kaynağı olan yöreyi kullanmış, zamanla yerleşik düzene geçerek Kuluncak’ı kurmuşlardır. Önce Sivas ve sonra Darende’ye bağlı bir kasaba olan Kuluncak 1990’da ilçe olmuştur.

Denizden yüksekliği 1270 metre ilçede temel ekonomik gelir bahçecilik ve az da olsa hayvancılıktır. Dağlık ve engebeli bir arazi yapısına sahiptir, tarıma uygun arazi azdır. Kuluncak’a yakın yerlerde demir, çinko, krom ve bakır bulunmaktadır.

Kaynarca köyü Tavşanbükü mezrasındaki mozaikli alan, Alvar Köyü Kabak Abdal Türbesi ve Eşref Höyüğü tarihi mekanlar arasındadır.

Bağlı köyler şunlardır:

Başören, Bıcır, Bıyıkboğazı, Ciritbelen, Çayköy, Darıllı, Göğebakan, Ilısuluk, Karincalık, Karlık, Kaynarca, Kızılhisar, Kızılmağara, Konaktepe, Kömüklü, Sofular, Sultanlı, Temeklü, Yukarı Selimli, Yünlüce ve Aşağıselimli.